طراحی مدل تجزیه و تحلیل خطمشی های عمومی در ایران

تجزیه و تحلیل خطمشی های عمومی یکی از ضرورت های سیستم خطمشی گذاری محسوب می شود، ولی با این وجود یکی از عمده ترین مسائل سیستم خطمشی گذاری در ایران فقدان تئوری، مدل و یا چارچوب برای تجزیه و تحلیل خطمشی های عمومی است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف دستیابی به یک مدل سیستماتیک و علمی از طریق روش تئوری داده بنیاد و آزمون آن طراحی گردید. مرحله اول پژوهش، با استفاده از تئوری داده بنیاد که روشی برای خلق تئوری است و از طریق مصاحبه با 40 نفر از سیاستگذاران، مجریان و ارزیابان خطمشی های عمومی انجام شده است. در مرحله کدگذاری باز، در مجموع 792 کد باز مفهومی اولیه احصا گردید که حول سه طبقه محوری "تجزیه و تحلیل تدوین"، "تجزیه و تحلیل اجرا" و "تجزیه و تحلیل ارزیابی" تجمیع شدند و از آنجا که طبقه انتخابی در تئوری داده بنیاد از طریق کدهای با بیشترین فراوانی و تأکیدات انتخاب می شوند سه کد مفهومی "انطباق و سازگاری"، "تعهد و اراده اجرا" و "نظام ارزیابی" و " واقع گرایی" در معیارهای عمومی به ترتیب کدهای انتخابی تئوری داده بنیاد را تشکیل می دهند. نوآوری روش نیز در این پژوهش انجام شده است به طوری که چارچوب یکپارچه تئوری داده بنیاد توسط پژوهشگر پیشنهاد شده است این چارچوب در مرحله اول با مرور مقدماتی ادبیات نظری شروع می شود و در نهایت با زمینه دار کردن داده های تجربی، نظری و درونی به توسعه تئوری کمک می کند؛ که عملاٌ در این پژوهش این روش پیاده شده است. مدل احصا شده در این مرحله برای سنجش روایی و پایایی از طریق پرسشنامه در معرض قضاوت خبرگان خطمشی گذاری و خبرگان دانشگاهی قرار گرفت و پس از اعمال اصلاحات مدل تجزیه و تحلیل خطمشی های عمومی در ایران پیشنهاد گردید. در مرحله دوم پژوهش، برای سنجش روابط بین اجزاء مدل نیز با استفاده از نرم افزار smartpls روابط بین اجزاء مدل تجزیه و تحلیل خطمشی های عمومی مورد آزمون قرار گرفت. درنهایت، نتایج پژوهش نشان داد که مدل تجزیه و تحلیل خطمشی های عمومی در ایران با اتخاذ رویکرد مدل چرخه خطمشی عمومی دارای سه بعد تجزیه و تحلیل تدوین، تجزیه و تحلیل اجرا و تجزیه و تحلیل ارزیابی است؛ که براساس مدل تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل تدوین بر روی تجزیه و تحلیل خطمشی های عمومی تأثیر دارد ولی تجزیه و تحلیل اجرا و تجزیه و تحلیل ارزیابی با طی توالی اثر خود را بر روی تجزیه و تحلیل خطمشی عمومی می گذارند. همچنین معیارهای عمومی تجزیه و تحلیل خطمشی های عمومی بر تجزیه و تحلیل تدوین تأثیری مثبت و قوی دارند و نتیجه دیگر در خروجی های نرم افزار، تأثیر تجزیه و تحلیل تدوین بر تجزیه و تحلیل ارزیابی خطمشی های عمومی را نشان می دهد. در نهایت برای پیاده سازی مدل تجزیه و تحلیل خطمشی های عمومی در سیستم خطمشی گذاری ایران چک لیست تجزیه و تحلیل خطمشی های عمومی طراحی گردیده است که اجرای آن با استفاده از روش مطالعه مقدماتی برای تجزیه و تحلیل خطمشی های عمومی پیشنهاد شده است.